Maseczki ochronne – wszystko, co musisz wiedzieć na ich temat

Zakrywanie nosa i ust stało się obowiązkowe w świetle sytuacji epidemiologicznej związanej z rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Choć nos i usta można zakrywać w wybrany przez siebie sposób (np. szalik czy chustka), to właśnie noszenie maseczek jest najwygodniejsze i przynosi więcej korzyści. Zakup dobrej jakościowo maseczki to nie tylko kwestia wygody użytkowania, ale również praktyczności. Maseczkę ochronną możesz bowiem wykorzystać także w wielu innych sytuacjach. Zebraliśmy najważniejsze informacje związane ze stosowaniem maseczek ochronnych. Co daje ich noszenie? Jak wybrać model odpowiedni dla swoich potrzeb? Jak dbać o maseczki, by służyły jak najdłużej? Odpowiedzi na te i inne, najczęściej pojawiające się pytania, znajdziesz poniżej.

Zakrywanie nosa i ust stało się obowiązkowe w świetle sytuacji epidemiologicznej związanej z rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Choć nos i usta można zakrywać w wybrany przez siebie sposób (np. szalik czy chustka), to właśnie noszenie maseczek jest najwygodniejsze i przynosi więcej korzyści. Zakup dobrej jakościowo maseczki to nie tylko kwestia wygody użytkowania, ale również praktyczności. Maseczkę ochronną możesz bowiem wykorzystać także w wielu innych sytuacjach. Zebraliśmy najważniejsze informacje związane ze stosowaniem maseczek ochronnych. Co daje ich noszenie? Jak wybrać model odpowiedni dla swoich potrzeb? Jak dbać o maseczki, by służyły jak najdłużej? Odpowiedzi na te i inne, najczęściej pojawiające się pytania, znajdziesz poniżej. 

 

Co daje noszenie maseczek ochronnych?

Noszenie maseczki ochronnej kojarzy się przede wszystkim z jednym ze środków ochrony osobistej w okresie wzmożonej zachorowalności na grypę i inne sezonowe choroby. Nie jest to jednak jedyne zastosowanie maseczek. W wielkich metropoliach, które niechlubnie słyną z ogromnego zanieczyszczenia powietrza, widok mieszkańców i turystów z maseczkami ochronnymi na twarzach nie jest niczym nadzwyczajnym. W takiej sytuacji pełnią one rolę tarczy przed przedostawaniem się do układu oddechowego nadmiernej ilości zanieczyszczeń z powietrza. 

W Polsce od kwietnia 2020 roku maseczki kojarzą się przede wszystkim nieodłącznie z epidemią koronawirusa. To właśnie w tym czasie nakaz zakrywania nosa i ust przestał być rekomendacją, a stał się wymogiem. Zalecenia co do sytuacji, w których zakrywanie ust i nosa było obowiązkowe, zmieniały się co jakiś czas. Niezmienny jak dotąd pozostał jednak nakaz zakładania maseczek (lub stosowania innej metody zakrywania ust i nosa) w zamkniętych przestrzeniach publicznych (komunikacja miejska, urzędy, sklepy etc.). Noszenie ich w czasie zwiększonego ryzyka infekcji ma również uzasadnione działanie prewencyjne i to na kilka sposobów. Maseczka na twarzy uniemożliwia przede wszystkim dotykanie ust i nosa, a to właśnie przez błony śluzowe wirusy przedostają się do organizmu. Faktem jest również, że noszenie maseczki ochronnej jest o wiele wygodniejsze, niż zakrywanie ust i nosa szalikiem, apaszką czy kominem. Wygodne gumki (lub sznureczki – w zależności od wybranego modelu) i dopasowanie do kształtu twarzy sprawiają, że maseczka nie spada i nie przesuwa się, nawet w czasie intensywnego ruchu. W każdej sytuacji masz więc wolne ręce i pełną swobodę ruchów. 

Druga, bardzo istotna kwestia to ta, że gdy na twarzy masz maseczkę (ale założoną w prawidłowy sposób – to kluczowe!), chronisz osoby w Twoim otoczeniu przed zarażeniem się od Ciebie. Maseczka ogranicza bowiem wydalanie kropelek śliny w czasie kichania lub kaszlenia – znaczna ich część zatrzymuje się na materiale. Warto również pamiętać o tym, że bardzo często zupełnie bezwiednie przenosimy wirusy i bakterie do organizmu – np. pocierając oczy czy dotykając nos lub usta palcami, na których mogą się one znajdować. Noszenie maseczki ochronnej w okresie zwiększonego ryzyka zakażenia wirusami ma więc również działanie prewencyjne: ogranicza odruchowe dotykanie twarzy, przez co zapobiega przenoszeniu zarazków na błony śluzowe. Dodatkowo maski wyposażone w odpowiednie filtry pomagają skuteczniej chronić układ oddechowy, np. w szczególnych, szkodliwych warunkach (duże zapylenie, środki chemiczne czy duża wilgoć, a co za tym idzie, również zalążki pleśni i grzybów). 

 

Maseczki warto więc używać nie tylko jako środka ochrony osobistej przed chorobami, ale również jako barierę przed smogiem, zapyleniem i innymi zanieczyszczeniami powietrza. 

 

Kiedy szczególnie warto stosować maseczki ochronne?

Noszenie maseczek ochronnych jako środka ochrony osobistej w czasie epidemii przez wielu traktowane jest jako przykry obowiązek, który ogranicza swobodę. Jednak nawet najprostsza (tj. jednowarstwowa, bez filtrów) maseczka stanowi pewną tarczę przed zarazkami. Część kropelek śliny wydzielanych w czasie kichania czy kaszlenia, ale także mówienia, osiada na materiale, dzięki czemu do błon śluzowych innych osób dociera ich o wiele mniej. W sezonie grypowym czy stanie epidemii zakładanie masek ochronnych na twarz ma również działanie prewencyjne: przypomina o istniejącym zagrożeniu. Przez to zwiększa się czujność wobec przestrzegania zasad bezpieczeństwa. Maseczki zwiększają również komfort przebywania w pomieszczeniach o dużym zapyleniu i wilgotności, chroniąc układ oddechowy. 

 

Jak prawidłowo zakładać i zdejmować maseczkę?

Zdecydowana większość ludzi stosuje bawełniane maski tekstylne wielokrotnego użytku, a także jednorazowe maski medyczne. Aby jednak takie maseczki pełniły swoją funkcję, należy pamiętać o kilku najważniejszych zasadach ich użytkowania. Jednorazowe maski, jak sama nazwa wskazuje, są przeznaczone do jednokrotnego użytku. Po zużyciu powinny trafić do specjalnego kosza na odpady medyczne, a następnie zostać zutylizowane w odpowiedni sposób. Maski wielokrotnego użytku można (i należy) prać oraz dezynfekować, dzięki czemu jeden egzemplarz wystarczy nawet na kilkanaście tygodni użytkowania, bez utraty jakości i zmniejszenia ochrony. Trzeba jednak pamiętać o tym, że noszenie masek w nieprawidłowy sposób nie tylko nie chroni we właściwy sposób, ale może nawet zaszkodzić. Zarówno wewnętrzna jak i zewnętrzna jej strona to siedlisko mnóstwa różnego rodzaju zarazków – tych wydychanych przez nas samych jak i tych z otoczenia, które osiadły na materiale. Dotykanie materiału, a następnie potarcie oczu czy ust będzie zagrożeniem niewiele mniejszym niż gdyby nie mieć maseczki w ogóle. Dlatego kluczową dla bezpieczeństwa kwestią jest sposób zakładania i zdejmowania maseczki, a także obchodzenia się z nią po użyciu. 

Zakładanie maseczki

Przed dotknięciem maseczki należy dokładnie umyć i zdezynfekować ręce. W przeciwnym wypadku możesz przenieść na nią wirusy i bakterie, przez co nie tylko nie spełni swojej roli, ale będzie stanowić zagrożenie dla zdrowia. Po umyciu rąk warto dodatkowo zdezynfekować je odpowiednim preparatem. Po osuszeniu dłoni złap maseczkę za sznurki/gumki i rozłóż ją. Pamiętaj przy tym, by nie łapać jej ze materiał. Po założeniu maseczki dopasuj jej kształt do twarzy (jeśli w górnej części znajduje się drucik do formowania jej, dopasuj go do nosa). Maska jest założona prawidłowo wówczas, gdy ściśle przylega do skóry z każdej strony. 

Zdejmowanie maseczki

Zdejmując maseczkę należy zachować szczególną ostrożność i traktować ją tak, jak materiał skażony biologicznie. Znajduje się na niej mnóstwo zarazków – zarówno Twoich, po wewnętrznej stronie, jak i z otoczenia, które osiadły na zewnętrznej stronie. Zużytą maseczkę również należy złapać za sznurki/gumki i delikatnie zdjąć ją w ten sposób z twarzy, bez dotykania materiału. Należy umieścić ją w woreczku foliowym (a najlepiej strunowym) lub w plastikowym pojemniczku. Maski jednokrotnego użytku należy wyrzucić do odpowiedniego pojemnika, zachowując wszelkie zasady bezpieczeństwa. Po zdjęciu maski koniecznie dokładnie umyj i zdezynfekuj ręce. 

 

Rodzaje maseczek ochronnych

Na ulicy najczęściej widoczne są dwa rodzaje maseczek:

  • jednorazowe – maski medyczne;
  • wielorazowe – najczęściej bawełniane.

Maseczki medyczne stanowią swoistą tarczę między nosem i ustami a otoczeniem. Nie mają one właściwości filtrujących. Zaletą jest niska cena i stosunkowo dobra dostępność. Maski jednorazowe dość szybko jednak nasiąkają wilgocią i nie nadają się do prania. Żywotność takiej maseczki to średnio 20 minut – po tym czasie sukcesywnie spadają jej funkcje ochronne. Maseczki wielorazowe zazwyczaj są wyposażone w filtr, który wyłapuje i zatrzymuje cząsteczki różnej wielkości, nawet te bardzo małe. Trzeba jednak pamiętać, że filtr w takiej maseczce należy wymieniać co 3-4 tygodnie. Oprócz tego istnieje jeszcze kilka rodzajów masek ochronnych, różniących się od siebie przede wszystkim ochroną przed cząsteczkami różnej wielkości (FFP1, FFP2, FFP3). Są one jednak stosowane najczęściej na zawodach wymagających skutecznej ochrony (np.profesjonalne maski antypyłowe czy antysmogowe). Do codziennego użytku w celu ochrony przed wirusami wystarczające są maseczki jednokrotnego i wielokrotnego użytku. 

Jak dobrać maseczkę ochronną?

Dobór maseczki ochronnej to bardzo ważna kwestia, która zaważa przede wszystkim na skuteczności ochrony oraz komforcie jej użytkowania. Jeżeli zakładasz ją tylko sporadycznie (na przykład łącznie na kilka lub kilkanaście minut dziennie), zwrócenie uwagi na materiał i dopasowanie jej do twarzy nie będzie miało aż takiego znaczenia, jak wówczas, gdy usta i nos musisz mieć zasłonięte przez np. kilka godzin dziennie. Wybierając maseczkę, zwróć uwagę na to, by materiał, z jakiego jest wykonana, był:

  • miękki i przyjemny w dotyku;
  • oddychający – w przeciwnym wypadku narażasz się na potówki i odparzenia;
  • łatwy do utrzymania w czystości – by można go prać w wysokich temperaturach i prasować;
  • nietoksyczny – wytrzegaj się maseczek niewiadomego pochodzenia, bez metek (przez to nie będziesz w stanie zweryfikować, z czego są wykonane). 

Kolejna istotna kwestia to sposób wykończenia maseczki. Jeśli będzie uszyta niestarannie, będą wystawać z niej nitki lub będą pruć się szwy, korzystanie z niej będzie co najmniej niewygodne i irytujące. Do codziennego użytku, w celu ochrony przed miejskimi zanieczyszczeniami, kurzem czy w okresie wzmożonego ryzyka infekcji, w zupełności wystarczające będą maseczki bawełniane, z filtrem wymiennym lub wszytym na stałe pomiędzy warstwy materiału. Jednak do specjalistycznych zastosowań, jak przebywanie w warunkach dużego zapylenia czy oparów chemicznych, niezbędne będą specjalistyczne maski wyposażone w dodatkowe rozwiązania dla zapewnienia bezpieczeństwa. 

Noszenie maseczki a parujące okulary

Osoby noszące okulary często skarżą się na to, że zakładanie maseczki powoduje zaparowanie szkieł, co sprawia duży dyskomfort, a nawet pewne niebezpieczeństwo (np. w czasie prowadzenia samochodu). Aby jednoczesne noszenie okularów i maseczki było komfortowe i bezpieczne, warto pamiętać o dwóch zasadach:

  • wybieraj maseczki z drucikiem do formowania na nosie – zapewni on ścisłe przyleganie maseczki do skóry, dzięki czemu powietrze wydmuchiwane przez nos w czasie oddychania nie będzie wydostawać się górą i podchodzić pod okulary;
  • do okularów stosuj specjalny płyn zapobiegający parowaniu szkła – spryskaj nim szkła z obu stron i dokładnie wytrzyj miękką ściereczką. 

 

Jak dbać o maseczki ochronne?

Każda maseczka tekstylna ma swoją ograniczoną przydatność. Po kilku miesiącach codziennego użytkowania będzie zużywać się tak, jak ubrania. Dlatego trzeba pamiętać o tym, by co jakiś czas wymienić maseczkę na nową, szczególnie jeśli w niektórych miejscach przeciera się, pruje lub prześwituje. Taka maseczka będzie pełnić rolę ochronną tylko w niewielkim stopniu, dając jedynie złudne poczucie bezpieczeństwa. Trzeba pamiętać także o tym, że również filtry mają swoją ograniczoną żywotność. Po pewnym czasie nie będą już tak skuteczną barierą dla zarazków, jak na początku. Aby jednak konieczność wymiany maseczki na nową nie pojawiała się częściej, niż powinna, należy pamiętać o tym, by dbać o nią na co dzień. Pranie, odkażanie i prasowanie to najważniejsze kwestie. Warto jednak wiedzieć również, w jaki sposób to robić. 

W celu lepszej ochrony materiału zaleca się pranie ręczne z dodatkiem nieagresywnych detergentów. W zupełności wystarczy delikatny płyn lub proszek do prania i namoczenie maseczki w roztworze ciepłej (najlepiej min. 60 stopni Celsjusza) wody i detergentu. Następnie maseczkę należy delikatnie wyżymać, ale nie pocierać gwałtownie. Po wypłukaniu jej pod bieżącą wodą i zmyciu resztek detergentu najlepiej odsączyć nadmiar wody w ręcznik, a następnie pozostawić ją do samodzielnego wyschnięcia. Lepiej unikać suszenia w suszarkach bębnowych, a także mocnego pocierania czy wyduszania wody – te działania mogą powodować systematyczne pogarszanie wytrzymałości materiału, aż do naciągnięcia lub przetarcia go. Z tego powodu nie należy również dopuszczać do zawilgocenia maseczki lub powstania na niej plam. Wystarczy pozostawienie jej zbyt długo w wodzie, zwinięcie i schowanie jej, gdy będzie jeszcze niedosuszona, lub poplamienie na tyle, że niezbędne będzie użycie odplamiacza, by po kilku razach skrócić jej żywotność.

Jak prać i dezynfekować maseczki?

Większość tekstylnych maseczek wielokrotnego użytku dostępnych na rynku to maski bawełniane. Dlatego bez obaw możesz je prać w wysokich temperaturach. Wirusy tracą swoją moc już w temperaturze ok. 60 stopni. Detergenty myjące uszkadzają również ich lipidową otoczkę, dzięki czemu również stają się niegroźne. Zaleca się, aby maseczek nie dorzucać do pralki wraz z ubraniami, a prać je ręcznie. Najlepiej zamoczyć je w misce z wodą o odpowiedniej temperaturze i z dodatkiem detergentu (płynu, proszku do prania, płynu do naczyń czy szarego mydła). Należy prać ją tak, jak delikatne tkaniny, czyli delikatnie moczyć i dusić w dłoniach. Po wypraniu i wysuszeniu maseczkę można spryskać płynem do dezynfekcji na bazie alkoholu (o stężeniu 60-75%). Dodatkowo warto przeprasować ją żelazkiem, ustawionym na wysoką temperaturę. Po tych czynnościach maseczka jest przygotowana do bezpiecznego, ponownego użycia. 

Wybór odpowiedniej maseczki ma kluczowe znaczenie nie tylko dla bezpieczeństwa, ale również dla komfortu użytkowania. Zawsze wybieraj model, który będzie dopasowany do Ciebie jak najlepiej – pod kątem stopnia ochrony, wielkości, rodzaju i jakości materiału oraz możliwości prania i dezynfekcji. Wybieraj maski z certyfikatami potwierdzającymi ich pochodzenie oraz materiał, z jakiego zostały wykonane. Dzięki temu kupisz raz i na dłuższy czas! 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *